NAWOŻENIE ROŚLIN W KRYZYSIE KLIMATYCZNYM

W naszych zrównoważonych, adaptacyjnych ogrodach stosujemy nawożenie materią organiczną (kompostem) zgodnie z zasadą „karm glebę, a nie roślinę”. Nawożenie kompostem ma ważne zalety:

• Jest bezpieczne – kompostu nie można przedawkować.

• Buduje warstwę próchnicy, czyli magazyn wody dostępnej dla roślin i kompleks sorpcyjny gleby, zatrzymujący składniki mineralne i udostępniający go roślinom 
  w miarę potrzeby. 

• Kompost zawiera mikroorganizmy, w szczególności jest szczepionką grzybową, która może zapoczątkować lub podtrzymać mikoryzę. 

Unikamy nawożenia mineralnego, żeby nie pobudzać roślin do intensywnego wzrostu i nie nakręcać mechanizmu: silny wzrost -> konieczność cięcia, problemy z owadami ssącymi (mszyce) -> więcej pracy w ogrodzie (cięcie wybujałości, cięcie korekcyjne) i materii organicznej do zagospodarowania.

Jednak w ostatnich latach wzmaga się susza. Nawet jeśli rok jest pozornie „mokry” lub „normalny” (suma opadów w wieloletniej normie), to brak śniegu i uzupełniania wody w glebie z roztopów, nierównomierny rozkład opadów w czasie i zwiększone z powodu wysokich temperatur parowanie z gleby i roślin (ewapotranspiracja) sprawiają, że rośliny są 
w permanentnym stresie z powodu suszy. 

Susza ma wpływ na dostępność składników mineralnych:

• Rośliny mogą pobierać potrzebne jony tylko z wodnego roztworu glebowego. Nawóz w suchej glebie jest dla nich nieprzydatny.

• Susza zmienia pH gleby, które może stać się dalekie od optymalnego do pobierania przez rośliny składników mineralnych. 

• Brak wody i wysoka temperatura negatywnie wpływa na aktywność mikroorganizmów glebowych lub zabija je. Mikroorganizmy, w szczególności grzyby, uczestniczą w pobieraniu wody i jonów przez rośliny, więc ich brak dodatkowo wpływa na dostępność soli mineralnych dla roślin.

Dlatego elastycznie reagujemy na tę sytuację i w razie potrzeby zmieniany sposób postępowania. Opcjonalnie nawozimy mineralnie rośliny w ogrodach, żeby stworzyć im lepsze warunki wzrostu i rozwoju, tzn. udostępnić potrzebne jony w każdej chwili, kiedy będą mogły je pobrać z roztworu glebowego (po podlaniu lub deszczu).

Rośliny nawozimy:

• W pierwszej części sezonu wegetacyjnego – od kwietnia do końca lipca (dawniej zalecano skończyć nawożenie przed lipcem, ale sezon wegetacyjny się wydłuża). 
  W drugiej części sezonu unikamy pobudzania do wzrostu (nawożenia, ale i cięcia), żeby zdążyły zdrewnieć i spokojnie przygotować się do zimy.

• Kiedy mają dobrze wykształcone liście, bo liście są odpowiedzialne za transport wody. Nawożenie roślin w okresie bezlistnym może skutkować gromadzeniem się nawozu 
  w okolicach korzeni, a w konsekwencji – suszą fizjologiczną. 

• Wtedy, kiedy tego najbardziej potrzebują: kiedy intensywnie rosną, szykują się do kwitnienia, zawiązują owoce, są wyczerpane intensywnym kwitnieniem.

Jak nawozimy?

• Najlepiej nawozem długodziałającym, otoczkowanym lub granulowanym. 

• Ręką w rękawicy, z użyciem dozownika.

• Zgodnie z zaleceniami producenta, ale lepiej mniej, niż więcej.

• Po obwodzie bryły korzeniowej (tam są aktywne korzenie pobierające wodę), nie pod pień. 

• Po rozsypaniu nawozu lekko mieszamy go ze ściółką lub wierzchnią warstwą gleby 
  i podlewamy rośliny.

Temat nawożenia roślin ilustrują zdjęcia z ogrodu w Obornikach Śląskich. Ogród ma ok. 30 lat, został założony na suchej, piaszczystej glebie o stosunkowo wysokim poziomie wody gruntowej. Jest ogrodem ozdobnym z częścią użytkową. Lata ściółkowania rabat opadłymi liśćmi i innymi szczątkami roślin oraz zrębkami doprowadziły do stanu, w którym ogród jest względnie odporny na suszę. Nigdy nie stosuje się tu nawozów mineralnych – zadbana gleba utrzymuje roślinność w dobrym stanie.